Człuchów

…

O ile chojniczanie miewali wątpliwości czy w herbie ich miasta jest tur, czy krowa, to w pobliskim Człuchowie nikt nigdy nie kwestionował tego, że w herbie jest wół.

Herb miasta nawiązuje do pieczęci komtura człuchowskiego z pierwszej połowy XV w. Jak pisze Tadeusz Matwijewicz, autor opracowania pt. „Geneza Herbu Gminy Człuchów”, oraz samego herbu gminy wiejskiej (https://ugczluchow.pl/files/file/Grzesiek/Geneza.pdf – dostęp 04.02.2022): „Krzyżacy jako jedynie uprawnieni nadając miastu herb, najprawdopodobniej umieścili w nim fragment swojego godła, co dodatkowo podkreślało zależność miasta od swojego seniora. Najstarsza pieczęć miejska prawdopodobnie pochodząca jeszcze z XIV wieku, czyli lokacji miasta 19 czerwca 1348r. przez wielkiego mistrza Henryka Dusemer, za czasów komtura Jana v. Barkenfeld, przedstawia głowę wołu zwróconą w lewo, jakby, więc będącą odniesieniem do pełnego herbu komtura człuchowskiego.”

Dalej czytamy na temat symbolicznego znaczenia byka:

„Symbolika bydła, bydląt (łac. armentum, armus, armenta, bos) wśród których występują poszczególni przedstawiciele gatunku – byk(łac. taurus), krowa (łac. vacca), wołu (łac. bos, bovis) oraz cielę (łac. vituli) sięga najdawniejszych czasów. Byk i krowa niemal we wszystkich archaicznych, przedchrześcijańskich systemach religijnych, odnosiły się zawsze do najwyższych bóstw i personifikowały takie wartości jak płodność, siła, bogactwo (np. róg obfitości) i zdrowie. Wołu jako silne i uległe zwierze symbolizowało rolnictwo, a szerzej budowę cywilizacji. Figura św. Łukasza Ewangelisty z leżącym bykiem z ambony Kościoła Parafialnego pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła w Człuchowie. 3 Wierzenia prasłowiańskie darzą wołu i byka i krowę szczególnym szacunkiem. Byk był wierzchowcem Boga Burzy – Gromowładcy, a nawet jego wcieleniem. Ostatni, wielki historyk starożytności, najsłynniejszy historyk bizantyjski Prokopiusz z Cezarei opisał Słowian składających bogu błyskawicy ofiary z wołów. Do dzisiaj śladem słowiańskiego czczenia byka jest tzw. chodzenie z Turoniem, dawniej Rodusiem. ”

W okresie międzywojennym, oraz po wojnie w herbie Człuchowa była głowa wołu zwrócona heraldycznie w lewo na niebieskim tle tarczy. Zmieniło się to po reformie administracyjnej z 1975 r. Wówczas głowa wołu została znacznie zmodyfikowana, a tło tarczy od tego czasu jest czerwone.